Śródlądowe położenie Kirgistanu, jego odległość od morza i bliskość pustyń środkowej i Centralnej Azji, znaczna wysokość nad poziomem morza i duże urozmaicenie terenu przyczyniło się do powstania wyjątkowo zróżnicowanych obszarów naturalnych. Spotkać tu można  i tereny pustynne i zielone stepy, lasy liściaste i iglaste oraz tundrę, a także «Arktykę». Występuje tutaj różnorodność stref klimatycznych.

Górska przyroda – jedyna w swoim dziewiczym, majestatycznym pięknie, różnorodna o różnych porach dnia i roku, nieoceniona pod względem siły emocjonalnego i fizycznego wpływu na naturę ludzką, jest głównym bogactwem naturalnym i atrakcją turystyczną Kirgistanu.

Kirgistan – kraj, położony między uzbeckimi pustyniami, stepami Kazachstanu, Tadżykistanem i zachodnimi Chinami. Przez terytorium Kirgistanu przechodzą majestatyczne pasma Tienszanu i Pamiru, z jednymi z najwyższych szczytów świata, Szczytem Zwycięstwa (7439 m) w paśmie Tienszanu i Szczytem Lenina (7134 m) w Pamirze. Góry stanowią 93% Kirgistanu! Ze wschodu na zachód rozciągają się długie łańcuchy z 88 szczytami wielkiego pasma górskiego Tienszanu, które przez cały rok pokryte są śniegiem i lodowcami. Noszą odpowiadającą wyglądowi nazwę «Ala-Too», co oznacza «pstre góry». Tutaj również znajduje się jedno z największych górskich jezior na świecie – Jezioro Issyk-Kul, piąte pod względem wielkości i szóste na świecie co do głębokości.

Jezioro Issyk-kul położone jest w północno-wschodniej części kraju między północnym Tienszanem: Kungei Ala-Too (zwrócone ku słońcu) i Terskei Ala-Too (odwrócone od słońca) na wysokości 1609 m n.p.m. Zajmuje powierzchnię – 6236 km, objętość wody wynosi 1738 km³, średnia głębokość – 278 m, maksymalna głębokość jest około 2,5 raza większa i osiąga 668 m. Długość jeziora ze wschodu na zachód wynosi 182 km, a z południa na północ – 58 km. Ze względu na dużą głębokość jeziora woda nie ma możliwości całkiem wystygnąć – jezioro nigdy nie zamarza, jedynie przy niektórych brzegach. Wpływa do niego ponad 80 rzek i strumieni, ale ani jedna rzeka nie unosi swych wód z tego lazurowego zbiornia, co powoduje nagromadzenie soli (zasolenie wody – 5,90%).

Issyk-Kul – to wspaniały klimat w strefie przybrzeżnej i złote, piaszczyste plaże. Issyk-Kul – prawdziwy klejnot w tej górskiej krainie. Mówi się, że słonecznych dni na brzegu jeziora jest znacznie więcej niż na wybrzeżu Morza Czarnego i na Krymie. Wspaniałe stoki są o godzinę jazdy od jeziora, zimą można tu uprawiać narciarstwo biegowe i zjazdowe. I chyba nikt nie będzie miał nic przeciwko temu, by połączyć wypoczynek z poprawą stanu zdrowia przy pomocy wód termalnych i błota leczniczego. Piękne piaszczyste plaże, czyste górsko-morskie powietrze, łagodny klimat, ponad 20 rodzajów termalnych źródeł mineralnych, zasoby błota leczniczego – wszystko to czyni z ​​ Kotliny Issykulskiej zagłębie zdrowia i miejsce pielgrzymek dla turystów. Droga biegnąca wokół jeziora jest idealnym miejscem dla miłośników jazdy na rowerze. Trasa o długości prawie 2000 km prowadzi przez najpiękniejsze miejsca między górami i jeziorem. Wzdłuż brzegu jeziora znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe, które działają przez cały rok i w których można nie tylko doskonale odpocząć, ale również podreperować zdrowie. Nie mniej wspaniale można wypocząć pływając łodziami wiosłowymi, uprawiając żeglarstwo, windsurfing!

Brzegi błękitnej perły Tienszanu skrywają wiele tajemnic. Zróżnicowane kulturowo plemiona koczownicze, wędrujące tędy  przez stulecia, zostawiły po sobie wiele śladów w postaci siedlisk neandertalczyków, starożytnych kurhanów, petroglifów, enigmatycznych rzeźb, ruin starożytnych osad ukrytych na dnie jeziora. Do przybrzeżnych zabytków zaliczyć można też malownicze przydrożne cmentarze z  grobami z gliny, cegły i metalu, często spotykane przy drodze.

W pobliżu południowo-wschodniego krańca «świętego jeziora» znajduje się lokalne «Morze Martwe», o bardzo wysokim stężeniu soli.

W Kirgistanie występuje duże zróżnicowanie obszarów naturalnych: na wschodzie – stepy z ciemno-kasztanowymi glebami, na stokach gór na zachodzie – półpustynie, ale na wschodzie, na tych samych wysokościach, zwłaszcza w wąwozie Terskei Ala-Too – gęste lasy świerkowe.

Kolejną niebywałą atrakcją Kirgistanu jest górskie jezioro lodowcowe – jez. Merzbachera (położone w odległości 50 km na wschód od Issyk-Kula), z pływającymi górami lodowymi na jego powierzchni, bowiem jezioro położone jest na wysokości 3300 m u zbiegu lodowców. Raz w roku jezioro zrzuca swoje wody i tajemnica tego zjawiska nie została jeszcze całkowicie wyjaśniona!

Do jednych z większych i piękniejszych jezior zalicza się również  Sonkul i Czatyr-Kul. Znajdująca się wokół dziewicza przyroda, to tereny objęte ścisłą ochroną. W sumie w Kirgistanie znajduje się ponad 2000 jezior i sztucznych zbiorników wodnych. Jeziora zajmują 3,4% powierzchni kraju. Około 90% z nich to wysokogórskie zapory i jeziora zamknięte.

Jednym z ważniejszych bogactw naturalnych Kirgistanu są rzeki, które są zasilane przez liczne lodowce. Przez terytorium kraju przepływa ponad 28 tysięcy rzek i potoków, z których 90% ma długość przynajmniej 10 km. Charakteryzują się one dużym stopniem nachylenia koryta rzecznego, w związku z czym woda w zimie nie zamarza z powodu szybkiego, rwącego nurtu. Całkowita długość rzek wynosi ok. 150 km².

W kirgiskich górach znajduje się ponad 6500 lodowców. Wysokość linii śniegowej waha się od 3600 m na lewych zboczach masywu kirgiskiego i talaskiego do 4600 m na południowych stokach Wewnętrznego Tienszanu i Pamiro-Ałaju. Wieczny śnieg i lodowce zajmują około 4% terytorium Kirgistanu, co stanowi ok. 8000 km².

Godne uwagi są liczne obiekty krajobrazu naturalnego, mogące zainteresować wielu turystów dużymi walorami poznawczymi i sportowymi. Należą do nich wspaniałe wodospady, wysokie góry, fantastyczne skały, liczne wąwozy, przełęcze, źródła termalne, tajemnicze, intrygujące jaskinie.

Na terytorium Kirgistanu występuje 80 turystycznych obszarów. Kierunek ich rozwoju zależy od położenia w stosunku do obszarów zamieszkanych, charakteru i stopnia koncentracji zasobów turystycznych, dostępności transportu.

Na obecnym etapie rozwoju w Kirgistanie wyróżnia się następujące podstawowe rodzaje turystyki:

Alpinizm i wspinaczka

Kirgistan posiada doskonałe warunki dla rozwoju wspinaczki wysokogórskiej oraz skalnej. Można tu wyróżnić 8 niezwykle interesujących obszarów wspinaczkowych. Pięć z nich znajduje się w Tienszanie i trzy w Pamirze. W południowej części pasma górskiego Tienszan znajduje się  słynny lodowiec Enylczek. Co roku dziesiątki tysięcy alpinistów usiłuje zdobyć niebiańskie góry Kirgistanu. Duża liczba firm z branży turystycznej oferuje swoje usługi w zakresie zakwaterowania, transportu, opieki przewodników czy też pomaga wybrać najodpowiedniejszą trasę.

Narciarstwo zjazdowe

Wszyscy amatorzy białego szaleństwa zarówno zaawansowani jak i początkujący mogą znaleźć coś dla siebie na kirgiskich stokach. Istniejące kompleksy sportowe oferują bowiem różne rodzaje tras. Wielu turystów, miłośników narciarstwa alpejskiego, którzy przynajmniej raz mieli okazję cieszyć się kirgiską przyrodą, powietrzem i górami mogą powiedzieć jedno – Kirgistan to druga Szwajcaria, tylko ładniejsza!

Turystyka ekstremalna i przygodowa – rafting

Obfitość górskich rzek oraz słonecznych dni przyciąga tutaj miłośników białej wody już od drugiej połowy ubiegłego wieku. Cóż może być bardziej ekstremalnym podnoszącym poziom adrenaliny doświadczeniem od spływu rwąca rzeką. Owe zmaganie się z siłami natury wyzwala wzmożone bicie serca w rytmie górskiego potoku. Wystarczy raz w życiu spróbować, a nieuchronnie będzie się chciało do tego wracać. Nie brakuje rzek, na których wyznaczono wiele szlaków o różnym stopniu trudności, przeznaczonych zarówno dla doświadczonych jak i początkujących.

Ekoturystyka

Kirgistan to jeden z nielicznych krajów świata, gdzie jeszcze wciąż znajduje się tak wiele obszarów dzikiej przyrody, których jak dotąd nie tknęła ręka człowieka. W celu zachowania dziewiczej przyrody utworzono liczne rezerwaty i parki narodowe. Odwiedzając niesamowicie urokliwe miejsca, przebywając sam na sam z naturą, można odkryć tajemnicę powstania życia na Ziemi.

Łowienie ryb

W górskich, dziewiczych rzekach i jeziorach Kirgistanu żyją pstrągi. Największe rozmiary osiągają w jeziorze Issyk-Kul do 25 kg, i w zbiorniku Toktogulskim – 10-15 kg. Oprócz pstrągów, rzeki i jeziora zasiedlone są przez około 30 gatunków innych ryb: wzdręgi, karpie, amury, okonie, leszcze,  sielawy i inne ryby.

Trekking

Piesze wędrówki to klasyka turystyki. Namiot, wieczorne ogniska, ciężkie plecaki, gitara i śpiew to apoteoza romantyzmu. Ten kraj to idealne miejsce do uprawiania tego typu turystyki. Można tu znaleźć wszystko, o czym marzy prawdziwy turysta, a mianowicie najpiękniejsze górskie wąwozy, bajkowe jeziora, rwące rzeki, lodowce i niedostępne ośnieżone przełęcze.

Piesze wyprawy pozwalają wyzwolić się od miejskich nawyków i wygód. Dają możliwość zbliżyć się do zagadki Wszechświata i poczuć siłę oddziaływania przyrody.

Turystyka ekstremalna

Kirgistan ma ogromne możliwości jeśli chodzi o rozwój ekstremalnych rodzajów turystyki. Miłośnikom specjalnych doznań można zaproponować wyprawy entomologiczne – zapoznanie ze sposobem życia endemicznych rodzajów owadów, wyprawy ornitologiczne, obserwacje rożnych gatunków ptaków bytujących na terytorium Kirgistanu, wyprawy ekologiczne, wyprawy typu safari, podczas których można obejrzeć chronione gatunki zwierząt, wycieczki statkiem po Issyk-Kulu i wiele innych.

Kraj ten jest idealnym miejscem dla turystów, którzy wyruszają w drogę, by przede wszystkim zapoznać się z historią i kulturą innych narodów, by spotkać nowych, ciekawych ludzi. W Kirgistanie znajduje sie ponad 5 tysiecy zabytkow historii i kultury dotyczących czasów i narodów, które odeszły. To historia Kirgistanu sama w sobie. Można tu znaleźć jaskiniowe ślady człowieka pierwotnego, unikalne runiczne napisy na głazach, jak i zadziwiające naskalne petroglify oraz pozostałości antycznych osad, średniowieczne zamki urzekające swoją niedostępnością i racjonalnością. Do zwiedzania są też ruiny dawnych osad i karawanserajow, które znajdowały sie wzdłuż Wielkiego Jedwabnego Szlaku i przyjmowały wędrujących kupców.

Wśród najbardziej znaczących zabytków archeologicznych i architektonicznych można wymienić następujące: Góra Sulejmana – święta góra w Oszu, która w lipcu 2009 roku zostala pierwszym w kraju zabytkiem światowego dziedzictwa; Uzgenski   kompleks historyczno-architektoniczny z przełomu XI-XII w.; wieża  Burana – minaret z IX w. –  jedna z pierwszych tego typu budowli w Azji środkowej (7 km od Tokmoku); kompleks historyczno-architektoniczny – Mauzoleum Szah-Fazil z XI w. (10 km od wsi Kerben); karawansaraj Tasz-Rabat – kamienna twierdza z XVI w. zbudowana na wysokosci 3500 m npm (75 km od Tasz-Baszy); jedno z większych na świecie skupisk rysunków naskalnych Sajmalu-Tasz (na północno-wschodnich zboczach pasma fergańskiego w rejonie dżalalabadzkim. Jego obszar osiąga ponad 600000 hektarów! Ponadto Arslanbob, czyli orzechowe lasy położone na wysokości 1700 m n.p.m.

Turyści mają znakomitą możliwość zapoznać się z kulturą koczowników, z życiem Kirgizów teraz i w przeszłości. I oczywiście poznać ten kraj, takim jakim on jest, podczas turystycznych wypraw i wycieczek po kirgiskich miastach i wioskach. Obcując z miejscową ludnością można zapoznać się z ich obrzędami, świętami, tradycyjnymi grami. Szczególne zainteresowanie budzą zwyczaje weselne jak i koczownictwo, a co jest najbardziej godne uwagi, nie są one wystawiane specjalnie dla turystów.

W odróżnieniu od sąsiednich krajów w Kirgistanie od dawnych czasów szczególne miejsce zajmuje sztuka oratorska. Niepowtarzalnym jest wielki epos «Manas», który zawiera ponad 200 tysięcy wersów dotyczących historii narodu kirgiskiego, opiewający męstwo, miłość do wolności, upór w realizacji szczytnych celów.

Co roku Kirgistan odwiedza mnóstwo turystów z wielu krajów i infrastruktura turystyczna stale się rozwija. I naprawdę warto podjąć taką podróż, bowiem turysta przyjeżdżając do Kirgistanu, trafia do świata przyrody – niepowtarzalnego w swej dziewiczej urodzie, rożnorodnego o rożnych porach dnia i roku.

Wiza

W Kirgistanie obowiązuje ustawa o ruchu bezwizowym dla obywateli Polski na okres do 60 dni. Odnośnie dłuższego okresu pobytu stosuje się przepisy ogólnego ruchu wizowego.

Ambasada Republiki Kirgiskiej w Republice Austrii, Republice Słowackiej, na Węgrzech, w Republice Czeskiej oraz Rzeczypospolitej Polskiej z siedzibą w Wiedniu (Austria): Invalidenstrasse 3/8, Wien 1030, Österreich.

Tel.:                +43 (1) 535-0379

Faks:              +43 (1) 535-0379-13

E-mail:           kyremb@inode.at

Web:               www.kyremb.at/en

Przyjmowanie interesantów: +43 (1) 535-0379

ul. Belwederska 49, 00-761; tel.: (22) 621-34-53

Przepisy celne

Nie ma ograniczeń dotyczących przywozu i wywozu waluty miejscowej i obcej. Jedyny warunek: wszystkie kwoty powinny być zawarte w deklaracji. Bez cła można przewieźć towary o wartości nie przekraczającej 5000$. Obowiązuje zakaz wwożenia narkotyków oraz leków o silnym działaniu (bez recepty potwierdzającej konieczność ich zażywania), broni i amunicji, a także materiałów drukowanych i wideo zawierających treści niezgodne z zasadami islamu. Zabroniony jest wywóz niektórych artykułów spożywczych, minerałów i skał bez zgody  właściwych organów; złota i drogocennych kamieni.

Numery telefonów

Milicja (policja): 102; «Pogotowie ratunkowe»: 103; straż pożarna: 101; międzynarodowa informacja telefoniczna: 162; międzymiastowa informacja telefoniczna 107, informacja ogólna: 109.

W Kirgistanie działają  dwa standardy telefonii komórkowej GSM i TDMA.

Transport

Transport publiczny (czas pracy: od 6:00 do 22:00) – autobusy i trolejbusy (tylko w Biszkeku), minibusy. Przejazd dowolnym środkiem transportu tylko za gotówkę. Wysokość opłaty za przejazd autobusem miejskim 8-10 somów (ok. 0,2$), z Biszkeku na wybrzeże Issyk-Kula ok. 10$ Szybkie i ekonomiczne są minibusy, w których opłata za przejazd jest wyższa o 20-50% w  stosunku  do autobusów. W porównaniu z tym korzystanie z taksówek, w mieście oraz na peryferiach, jest drogie. Wysokość opłaty za przejazd taksówką należy z góry uzgodnić z kierowcą.

Bezpieczeństwo turystów

Stopień przestępczości (głównie oszustwa, kradzieże) w Kirgistanie jest powyżej średniej (zwłaszcza w nocy)  i należy być bardzo ostrożnym w miejscach publicznych i środkach transportu. Nie jest zalecane noszenie dużych sum pieniędzy przy sobie. Paszport, a także papiery wartościowe powinny być przechowywane w bezpiecznym miejscu.

Klimat

Klimat w Kirgistanie jest kontynentalny: mroźne zimy i gorące lata z dużymi miejscowymi różnicami temperatur w zależności od wysokości nad poziomem morza. W lipcu średnia temperatura na nizinach waha się od +20°C do +30°C (najwyższa temperatura może przekroczyć +40°C), a na wysokości 3000 metrów nad poziomem morza, temperatura w lipcu może wynieść do +10°C.

W Kirgistanie jest dużo słońca. Średnie roczne nasłonecznienie wynosi 2500-2700 godzin.

Zimą wszędzie występują przymrozki. Średnia temperatura w styczniu wynosi od -1°C do -15°C (w górach od -10°C do -25°C). Największe opady są w górach, głównie w postaci śniegu o maksymalnym poziomie 1000 mm na zboczach Doliny Fergańskiej. Opady deszczu w rejonie Talasu wynoszą od 250 mm do 500 mm, nad jeziorem Issyk-Kul – od 200 mm na zachodzie do 600 mm na wschodzie. Deszcz i śnieg zazwyczaj pada jesienią, zimą i wiosną, a czasami śnieg może spaść w maju.

Jak się ubrać

W Kirgistanie klimat latem jest bardzo gorący, ale wilgotność powietrza nie jest bardzo wysoka, więc ciepło jest dobrze tolerowane. Latem wygodnie jest nosić lekką odzież z bawełny i cienkich materiałów. Ale nad Issyk-Kulem i w górach w godzinach wieczornych może być chłodno, więc na wieczorne spacery i podczas długich podróży trzeba zaopatrzyć się w lekkie kurtki i swetry.

Latem słońce może sprawić turystom niezbyt przyjemną niespodziankę, toteż zaleca się stosowanie kremów ochronnych, przynajmniej w pierwszych kilku dniach pobytu, aby uniknąć poparzenia.

Hotele

Hotele w Kirgistanie mają od jednej do pięciu «gwiazdek», ale czasami jakość jest nie całkiem w zgodzie z międzynarodowymi standardami. Oprócz zwykłych hoteli, są też pensjonaty, liczne domy wczasowe i kwatery prywatne.

Banki i kantory

Waluty obce można wymieniać w bankach i kantorach. Wymiany waluty zaleca się dokonywać w stolicy (najkorzystniej w centrum) – na prowincji kurs jest niższy. W kantorach (które pracują całodobowo) jest «nocny» – droższy i «dzienny» – normalny kurs. Niektóre duże banki akceptują czeki podróżne, ale pobierają wysoką prowizję. Karty kredytowe są akceptowane w bankach i niektórych większych hotelach w Biszkeku. Banki są otwarte od 9:00 do 17:00, od poniedziałku do piątku, dni wolne – sobota i niedziela.

Polskie złotówki nie są nigdzie w Kirgistanie przyjmowane, najlepiej przywieźć dolary lub euro. Najpopularniejsze są jednak dolary.

Sklepy i zakupy

Sklepy są otwarte od 9:00 do 17:00-19:00 w dni powszednie i od 9:00 do 14:00 w weekendy. Sklepy spożywcze i supermarkety – całą dobę (Biszkek) i od 9:00 do 20:00 (w pozostałych miastach).

W sklepach ceny są ustalone, ale na targowiskach podlegają negocjacji. Istnieje wiele bazarów, które sprzedają żywność i rękodzieła. W zachodniej części Biszkeku działa największy w Azji Środkowej bazar «Dordoi» z ogromnym wyborem niedrogiej odzieży i obuwia. Natomiast koloryt azjatyckiego bazaru posiada tzw. rynek oszski. Istnieje ogromna liczba mini-wystaw, galerii sztuki, gdzie można kupić tanie obrazy i tradycyjne wyroby kirgiskie (odzież, dywany, naczynia, itp.).

 

Kuchnia kirgiska

Kirgistan jest znany nie tylko jako piękny kraj, ale również jako kraj o starożytnej i oryginalnej kulturze, z trwałymi elementami koczowniczego trybu życia obok cywilizacji współczesnej.

Położenie na skrzyżowaniu dróg Wielkiego Jedwabnego Szlaku spowodowało, że kirgiska tradycja kulinarna została wzbogacona o elementy kuchni innych ludów Azji Środkowej, umiejąc zachować przy tym w niezmienionej postaci tradycyjne dania kirgiskie.

Kirgiska kuchnia tradycyjna jest szczególnie interesująca dla gości pochodzących z innych krajów, uatrakcyjniając każdy wyjazd i dodając mu specjalnego kolorytu.

To właśnie starożytne kulinarne tradycje Kirgizów okazały się najbardziej trwałe. Jedną z cech kuchni kirgiskiej jest to, że większość składników potraw zachowuje swój naturalny wygląd i smak. Najważniejszymi z nich są: mięso, mleko, warzywa i owoce, a także powszechnie stosowane produkty mączne. Mięso (baranina, wołowina i konina) – wciąż jest głównym składnikiem wszystkich potraw kuchni kirgiskiej.

Honorowe miejsce na świątecznym stole zajmuje danie o nazwie «beszbarmak» (pięć palców), gotowane na ogniu. Aby je poznać, trzeba koniecznie posmakować. Z kobylego mleka przygotowywany jest cudowny napój «kumys», który jest znany z wyjątkowego smaku i właściwości leczniczych. Jest on stosowany jako napój leczniczy w wielu chorobach i stanowi również bogate źródło witamin.

W kirgiskich kawiarniach i restauracjach najczęściej spotkać można następujące dania składające się na kuchnię Azji Centralnej: szorpo, manty, pilaw, samsy, szszłyki i lagman.

Jedną z istotnych cech jest łatwość przygotowania kirgiskiej kuchni. Bardzo rzadko spotyka się potrawy składające się z tłuczonych ziemniaków i mięsa mielonego. Kirgiskie potrawy są proste w smaku, sosów i przypraw używa się w małych ilościach. Jedynym wyjątkiem jest jedzenie na południu kraju, gdzie powszechnie stosowane są różne przyprawy, ale tylko w celu wzmocnienia naturalnego smaku potraw, a nie by go zmienić.

Kirgizi są bardzo gościnni. Jeśli zostaniesz zaproszony na obiad do rodziny kirgiskiej, nie zapomnij zabrać ze sobą drobny prezent – kwiaty lub owoce.

Przed wejściem do domu należy zdjąć buty. Obiady świąteczne noszą nazwę dastorhon. Dastorhon – oznacza duży obrus, który rozciąga się na podłodze, wokół którego usadza się gości. I proszę się nie dziwić, jeśli dastorhon odbędzie się na świeżym powietrzu. Jeść należy tylko prawą ręką. Na koniec posiłku należy podnieść obie dłonie do twarzy, zrobić z nich kształt łódek i wykonać ruch w dół twarzy, przypominający nieco czynność mycia. Przy tym koniecznie trzeba powiedzieć słowo «omin», czyli rosyjski odpowiednik «amen». W wielu muzułmańskich rodzinach do obiadu podaje się również napoje alkoholowe. Jeśli chce się okazać swój szacunek gospodarzom, to należy podnieść i opuścić swoją filiżankę czy szklankę po każdym toaście.